Η σημασία της ναυτιλίας για την Εθνική Οικονομία και την Ευρώπη

Στην Ελλάδα, στο άκουσμα των λέξεων “εφοπλιστής” και “ναυτιλία” αυτομάτως στον μέσο Έλληνα έρχεται στο μυαλό η εικόνα ενός επιχειρηματία που δεν προσφέρει στον τόπο του και ένας κλάδος της οικονομίας που δεν αφορά την Ελλάδα.
Τα πράγματα όμως είναι τελείως μα τελείως διαφορετικά. Αν παρακολουθήσει κανείς ιστορικά την πορεία της Ελληνικής και της Ελληνόκτητη ναυτιλίας, θα μπορούσε να διαπιστώσει ότι από την εποχή των liberty πέρασε σχεδόν μισός αιώνας για να μπορέσει ξανά κυβέρνηση και ναυτιλία να βρεθούν στην ίδια βάρκα όπως λέμε.
Η ναυτιλία δεν είναι εχθρός ούτε της οικονομίας ούτε της χώρας. Πάμε λοιπόν να δούμε πώς διαμορφώνονται ορισμένα νούμερα που υπογραμμίζουν τον στρατηγικό και τον οικονομικό ρόλο της Ελληνικής ναυτιλίας. Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως. Με στόλο που αγγίζει τα 5.000 πλοία οι Έλληνες ελέγχουν το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας και το 60% της Ευρωπαϊκής σε τόνους deadwight (dwt). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 30,25% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων, το 14,64% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χημικών και παραγώγων πετρελαίου, το 15,58% του παγκόσμιου στόλου υγραεριοφόρων (LNG/LPG), το 20,04% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου και το 9,53% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Εκτός από τα νούμερα που ζαλίζουν, αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Έλληνες εφοπλιστές συνεχίζουν να χτίζουν πλοία και να κατέχουν έναν Ελληνικό στόλο, ο οποίος είναι από τους πιο ασφαλείς και πιο σύγχρονους παγκοσμίως. Θα μπορούσε κάποιος βέβαια ισχυριστεί ότι η όγδοη θέση που κατέχει η Ελληνική σημαία ανάμεσα στα κορυφαία νηολόγια παγκοσμίως, δεν διεκδικεί δάφνες. Θα μπορούσε ενδεχομένως με συντονισμένες προσπάθειες, από κοινού κυβέρνηση και ναυτιλία να οδηγήσουν τον Ελληνικό στόλο στην πρώτη τριάδα.
Η ναυτιλία μεταφέρει το 90% των αγαθών παγκοσμίως. Συνεπώς, η εφοδιαστική αλυσίδα εξαρτάται απόλυτα από την ναυτιλία. Με απλά λόγια αν η ναυτιλία σταματήσει να μεταφέρει, τα ράφια θα αδειάσουν. Υπενθυμίζουμε την υπόθεση του πλοίου EVER GIVEN που για περίπου μία εβδομάδα πέρυσι έκλεισε την διώρυγα του Σουέζ. Η αναστάτωση στο εμπόριο σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και τα νούμερα τα οποία χάθηκαν άγγιξαν κάποια δεκάδες δισεκατομμύρια. Αυτή τη στιγμή ζούμε στιγμές αβεβαιότητας καθώς μένεται ο πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και στην Ουκρανία και όλα αυτά σε εποχές πανδημίας. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει στο μέλλον. Αυτή τη στιγμή που βρισκόμαστε στη μέση ενός πολέμου η στρατηγική σημασία της Ελληνικής ναυτιλίας για την Ευρωπαΐκή Ένωση είναι τεράστια. Ο ελληνόκτητος στόλος είναι αυτός που θα εξασφαλίσει την εισαγωγή ενέργειας στην Ευρώπη από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη όπως είναι η Αμερική.
Και εδώ ερχόμαστε πάλι στο αρχικό ερώτημα. Τελικά οι εφοπλιστές ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος τους; Πάλι θα πλουτίσουν θα πουν κάποιοι. Να δούμε όμως ποια είναι η πραγματικότητα χωρίς παρωπίδες και χωρίς προκαταλήψεις έτσι όπως την αποτυπώνει όχι ο γράφων αλλά η Τράπεζα της Ελλάδος. Στην έκθεση της λοιπόν αποτυπώνεται ξεκάθαρα πως οι ναυτιλιακές εισπράξεις ήταν και είναι απαραίτητες για την κάλυψη ενός μεγάλου μέρους των εξωτερικών χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι εισπράξεις από υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών την περίοδο 2015-2018 ξεπέρασαν – κατά μέσο όρο – τα 12 δισ. ευρώ ετησίως (δηλ. περίπου 6,8% του ΑΕΠ), αντιπροσωπεύοντας το 37% των συνολικών εισπράξεων του ισοζυγίου υπηρεσιών. Την ίδια περίοδο οι καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις µείον πληρωµές) ήταν – κατά μέσο όρο – περί τα 6 δισ. ευρώ ετησίως και κάλυψαν περίπου το 32% του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών. Η ανοδική πορεία που κατέγραψαν οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές το 2017 και το 2018 συνεχίστηκε και το 2019. Παρά την πανδημία του COVID-19, η Ελληνική ναυτιλία παραμένει ένας από τους βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας. Η πανδημία επηρέασε σοβαρά τις εισροές στο ισοζύγιο πληρωμών από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών, οι οποίες παρ’ ότι μειώθηκαν κατά 20,16% σε σχέση με το 2019, ανήλθαν σε περίπου 13,81 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά για το οικονομικό έτος 2020.
Αναρωτιέμαι πως θα ήταν η Ελλάδα αν ως δια μαγείας δεν υπήρχε ναυτιλία. Ας μην υποβαθμίζουμε το μεγαλείο μιας χώρας που αποτελεί το 0,15% του παγκόσμιου πληθυσμού και κατέχει το 20% του παγκόσμιου και το 60% του Ευρωπαϊκού στόλου. Ας μην γινόμαστε μέρος μίας νοοτροπίας που αρέσκεται να “κρεμάει” την ναυτιλία στα μανταλάκια των fake news. Ας σκεφτούμε πως πριν από μερικά χρόνια υπήρξε Ελληνική κυβέρνηση που κατήργησε ακόμα και το Υπουργείο Ναυτιλίας υποβιβάζοντας την ναυτιλία καθώς την ενέταξε σε μια γραμματεία στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Σήμερα η ναυτιλία βάλεται από παντού με τους νέους κανονισμούς για το περιβάλλον, τα καύσιμα του μέλλοντος και την πράσινη μετάβαση για μηδενικούς ρύπους. Καλείται να εφαρμόσει και να χρησιμοποιήσει στα πλοία της ένα νέο καύσιμο το οποίο ακόμα δεν έχει αποσαφινιστεί πιο θα είναι, την ίδια στιγμή που με τα πλοία της Ελληνόκτητης ναυτιλίας θα μεταφερθεί το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη.
Συνεπώς η ναυτιλία στο σύνολο της πρόκειται για μία υπεύθυνη βιομηχανία με τεράστια προσφορά για τους λαούς παγκοσμίως. Εφοδιαστική αλυσίδα στο σύνολο της σημαίνει ναυτιλία και αυτό αποτελεί αξίωμα.
Νίκος Κ. Δούκας