Καπτ. Γιώργος Κουμπενάς: Η κρουαζιέρα βγαίνει πιο δυνατή από την πανδημία

Ακολουθεί η συνέντευξη με τον καπτ. Γιώργο Κουμπενά, Chief Operating Officer Celestyal Cruises και πρόεδρο της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ).

Προτεραιότητα αυτή την στιγμή αποτελεί ο συντονισμός και η συνεργασία με όλους τους φορείς για να επιτευχθεί η ασφαλής επανεκκίνηση της κρουαζιέρας στην χώρα μας. Η προσπάθεια για τη θέσπιση καθεστώτος προσέλκυσης των πλοίων θα είναι πάντα στις προτεραιότητες της Ένωσης, προκειμένου να επιστρέψουν στο Εθνικό Νηολόγιο.

Είναι αλήθεια ότι η κρουαζιέρα έχει πληγεί ίσως περισσότερο από όλους τους ταξιδιωτικούς κλάδους διεθνώς. Η ζημιά θα πρέπει να αποτιμηθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο καθώς περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά μεγάλο δίκτυο τομέων που επηρεάζονται άμεσα από τη διακοπή λειτουργίας της.

Οι εταιρείες που στρέφονται στην Ελλάδα αποτυπώνουν την τάση να δραστηριοποιηθούν σε προορισμούς που έχουν περισσότερες πιθανότητες υπεύθυνης επανεκκίνησης και παράλληλα ενισχύεται το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας στο ταξιδιωτικό κοινό της κρουαζιέρας.

ΝΑΥΣ: Πρόσφατα εκλεγήκατε πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ). Ποιες είναι οι πρώτες προτεραιότητες για το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης;

Γ. Κ. : Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την επίλυση καίριων θεμάτων που απασχολούν τον κλάδο, τόσο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πλοίων όσο και των διαχειριστριών εταιρειών. Οι εξελίξεις της εποχής, η τεχνολογική ανάπτυξη και αυτά που επιβάλλει η ελεύθερη αγορά στο διεθνή στίβο είναι πάντα τα κριτήριά μας.
Προτεραιότητα αυτή την στιγμή αποτελεί ο συντονισμός και η συνεργασία με όλους τους φορείς για να επιτευχθεί η ασφαλής επανεκκίνηση της κρουαζιέρας στην χώρα μας. Η λήψη νέων επιπρόσθετων μέτρων στον τομέα δραστηριότητας μας είναι επιβεβλημένη και για αυτό απαιτείται συντονισμός σε όλα τα επίπεδα μεταξύ εταιρειών, λιμανιών, τοπικών αρχών και αρμοδίων υπηρεσιών. Είμαστε σε συνεχή επαφή και συνεργαζόμαστε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη για να εξεταστούν τα επείγοντα θέματα που αφορούν στην ετοιμότητα των λιμένων και των μέτρων που πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να υλοποιήσουν.
Η σύνθεση των Μελών της Ένωσης, η οποία περιλαμβάνει εκπροσώπους από όλο το φάσμα της δραστηριότητας, συμβάλλει στην απρόσκοπτη λειτουργία του πολυδιάστατου αυτού κλάδου του θαλάσσιου τουρισμού – την κρουαζιέρα. Το γεγονός αυτό, συνδράμει τα μέγιστα στη λειτουργία του όλου μηχανισμού που ξεκινάει από τις διαχειρίστριες εταιρείες και επεκτείνεται στην λειτουργία των πλοίων, την εξυπηρέτηση αυτών, καθώς και των εκατομμυρίων επιβατών – τουριστών που μεταφέρονται με αυτά, στους 50 προορισμούς – λιμένες της Χώρας.
Η προσπάθεια για τη θέσπιση καθεστώτος προσέλκυσης των πλοίων θα είναι πάντα στις προτεραιότητες της Ένωσης, προκειμένου να επιστρέψουν στο Εθνικό Νηολόγιο. Η δε εγγραφή νέων μελών είναι επίσης ιδιαίτερης σημασίας καθώς θα συμβάλλει στη στενότερη συνεργασία με όλους τους Φορείς που ασχολούνται με το αντικείμενο, προκειμένου για την επίτευξη των κοινών στόχων.

ΝΑΥΣ: Είστε ένας άνθρωπος της θάλασσας και έχετε υπηρετήσει επί σειρά ετών την κρουαζιέρα. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν ώστε η επανεκκίνηση του κλάδου να στεφθεί με απόλυτη επιτυχία;

Γ. Κ. : Η κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων της κρουαζιέρας, η σαφής αποτύπωση κοινά συμφωνημένων υγειονομικών πρωτοκόλλων και η έγκαιρη θεσμοθέτησή τους από τους αρμόδιους φορείς σε τοπικό και διεθνές επίπεδο με γνώμονα την ασφαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του θαλάσσιου τουρισμού είναι το πρώτο βήμα. Η παρακολούθηση και η συμμόρφωση στα αυστηρά αυτά πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας, αποτελούν επιπλέον παράγοντες που θα λειτουργήσουν προς όφελος της ταχύτερης και ασφαλέστερης επανεκκίνησης. Καίριας σημασίας πάντα, κρίνεται η υπεύθυνη στάση των ίδιων των επιχειρήσεων απέναντι στις νέες απαιτήσεις.

ΝΑΥΣ: Θα θέλαμε να μας κάνετε μία αποτίμηση της ζημιάς που έχει υποστεί ο κλάδος της κρουαζιέρας τον τελευταίο χρόνο λόγω της πανδημίας.

Γ. Κ. : Είναι αλήθεια ότι η κρουαζιέρα έχει πληγεί ίσως περισσότερο από όλους τους ταξιδιωτικούς κλάδους διεθνώς. Η ζημιά θα πρέπει να αποτιμηθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο καθώς περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά μεγάλο δίκτυο τομέων που επηρεάζονται άμεσα από τη διακοπή λειτουργίας της.
Το 2019 η κρουαζιέρα κατέγραψε μία εξαιρετική πορεία η οποία το 2020 διακόπηκε αιφνίδια και για όλη τη διάρκεια του έτους. Η επιτυχημένη πορεία ως το 2019 απαριθμεί περισσότερες από 1.166 εκ. θέσεις εργασίας στον κλάδο σε παγκόσμιο επίπεδο που ισοδυναμούν με 50.53 δις δολάρια σε μισθούς και 154.5 δις δολάρια συνολικό οικονομικό αποτύπωμα. Αντίστοιχα στην Ελλάδα το 2019 σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδας τα έσοδα ανήλθαν σε 500 εκ ευρώ. Αν υπολογίσει κανείς ότι τα έσοδα για το 2020 αυτά ήταν -98,8% μπορεί να αντιληφθεί την αρνητική επίπτωση τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στις τοπικές κοινωνίες των προορισμών.
Επιπλέον οι λανθασμένοι χειρισμοί στην αρχή της πανδημίας, όπου κανείς δεν γνώριζε πως πρέπει να αντιμετωπιστεί υγειονομικά δημιούργησαν εσφαλμένα αρνητικές εντυπώσεις στον κόσμο και κλονίστηκε η εμπιστοσύνη του κοινού στο συγκεκριμένη επιλογή αναψυχής. Πολλές φορές παρουσιάστηκε και συνδέθηκε με αρνητικά μεμονωμένα γεγονότα. Η κρουαζιέρα τηρούσε και τηρεί πάντα εξαιρετικά αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας αλλά χρειάζεται αρκετό χρόνο ώσπου να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και να αποκαταστήσει την εικόνα της, κυρίως στο κοινό που δεν ήταν ήδη εξοικειωμένο με το συγκεκριμένο είδος θαλάσσιου τουρισμού.

ΝΑΥΣ: Υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στα αρμόδια Υπουργεία (Ναυτιλίας & Τουρισμού) αλλά και την Διεθνή Ένωση Κρουαζιέρας (CLIA) με την Ένωση σας; Ποιο είναι το σχέδιο όχι μόνο για την επανεκκίνηση αλλά και για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου; Τί θα έπρεπε κατά την γνώμη σας να κάνει η Ελλάδα σε θεσμικό επίπεδο ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις προκειμένου η Ελληνική Κρουαζιέρα να γίνει πιο ανταγωνιστική;

Γ. Κ. : Η άποψή μας είναι ότι και τα δυο Υπουργεία ενεργούν με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο δεδομένων των δυσκολιών για την ασφαλή επανεκκίνηση και ανάπτυξη της κρουαζιέρας στη χώρα μας. Το ίδιο ισχύει και για την CLIA, άλλωστε ο στόχος είναι κοινός για όλους μας. Να λειτουργήσει η κρουαζιέρα ασφαλώς και χωρίς προβλήματα στην Ελλάδα το 2021. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι από τις πρώτες που θα ανοίξει τα λιμάνια και τους προορισμούς για την κρουαζιέρα και θα αποτελέσει παράδειγμα για τις υπόλοιπες χώρες. Αυτό κάνει τη στενή συνεργασία ακόμη περισσότερο απαραίτητη.
Όσον αφορά την ελληνική κρουαζιέρα θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα στις εταιρείες που έχουν έδρα την Ελλάδα και δραστηριοποιούνται κατά κύριο λόγο στους Ελληνικούς προορισμούς και στις εταιρείες που επέλεξαν να επισκέπτονται τα ελληνικά λιμάνια είτε ξεκινώντας από λιμάνια εξωτερικού είτε ξεκινώντας από ελληνικά λιμάνια.
Και οι δύο κατηγορίες συνεισφέρουν σημαντικά στην εθνική οικονομία και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αντίστοιχα.
Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την προσέλκυση κρουαζιερόπλοιων στο Ελληνικό νηολόγιο ώστε να διατηρηθεί η τεχνογνωσία διαχείρισης αυτών των πλοίων και εταιρειών στη χώρα μας και να υπάρξουν τα μέγιστα οικονομικά οφέλη για την εθνική οικονομία που συνδέονται με τη διαχείριση των πλοίων όπως είναι η αύξηση των ελληνικών πληρωμάτων, οι επισκευές, τα εφόδια κτλ.
Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη δημιουργία μιας ολιγομελούς επιτροπής που θα συγκεντρώσει τα απαιτούμενα στοιχεία και θα συστήσει τα απαραίτητα μέτρα. Από την πλευρά μας μπορούμε να συνεισφέρουμε και με υπάρχοντα δεδομένα άλλα και με τις απαιτούμενες προτάσεις.

ΝΑΥΣ: Πολλές εταιρείες κρουαζιέρας του εξωτερικού στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην χώρα μας. Πόσο έτοιμοι είμαστε να δεχτούμε μία «εισβολή» ξένων εταιρειών όταν οι Ελληνικές εταιρίες έχουν περισσότερο από ένα χρόνο να λειτουργήσουν; Πως σκέφτεστε να χειριστείτε τον ανταγωνισμό;

Γ. Κ. : Οι εταιρείες που στρέφονται στην Ελλάδα αποτυπώνουν την τάση να δραστηριοποιηθούν σε προορισμούς που έχουν περισσότερες πιθανότητες υπεύθυνης επανεκκίνησης και παράλληλα ενισχύεται το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας στο ταξιδιωτικό κοινό της κρουαζιέρας. Η χώρα μας είναι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν κερδίσει αυτό το στοίχημα μέχρι στιγμής λόγω του τρόπου διαχείρισης της πανδημίας. Η Ελλάδα παίζει πράγματι πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη του τουρισμού.
Οι ελληνικές εταιρείες κρουαζιέρας είμαι σίγουρος ότι σχεδιάζουν προσεκτικά τα μελλοντικά τους βήματα προκειμένου να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους παρακολουθώντας παράλληλα τις ενέργειες των ξένων εταιρειών προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές.
Στόχος πρωτίστως, θα είναι να καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τις αναμενόμενες δυσκολίες της πρώτης καίριας χρονιάς το 2021 και στη συνέχεια να προχωρήσουν με όσο το δυνατό πιο γοργό ρυθμό στην ανάκαμψή τους.
Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελληνικών εταιρειών παραμένει όμως πάντα η βαθιά γνώση της περιοχής και της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου, της μοναδικότητας των προορισμών της, των ιδιαιτεροτήτων τους αλλά πάνω από όλα η αυθεντικότητα της παγκοσμίως αναγνωρισμένης φιλοξενίας.

ΝΑΥΣ: Η βιομηχανία της κρουαζιέρας παραδοσιακά αποτελεί εξαιρετική επιλογή για διακοπές και ψυχαγωγία. Ωστόσο πολλοί είναι αυτοί που εκφράζουν δεύτερη σκέψεις σχετικά με το αν θα εμπιστεύονταν ένα κρουαζιερόπλοιο για διακοπές. Θεωρείτε ότι το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα συνεισφέρει θετικά στην αύξηση των τουριστών στον κλάδο της κρουαζιέρας;

Γ. Κ. : Η σταδιακή αύξηση των ταξιδιωτών που θα επιλέγουν την κρουαζιέρα είναι απόλυτα συνυφασμένη συνολικά με την πορεία της πανδημίας και την πρόοδο των εμβολιασμών.
Οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με τον εμβολιασμό μας κάνουν αισιόδοξους ότι θα ξεπεραστούν οι όποιες καθυστερήσεις και η επίλυση θα είναι καθολική ενισχύοντας το αίσθημα της ασφάλειας των επισκεπτών της κρουαζιέρας.
Τα αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας που υποδεικνύονται από τους επιστήμονες, εμπειρογνώμονες γιατρούς, τις Ευρωπαϊκές και Ελληνικές υγειονομικές αρχές έχουν στόχο τη βελτίωση των διαδικασιών.
Η παρακολούθηση και συμμόρφωση σε αυτά θα εξασφαλίσουν καλύτερη εμπειρία στους ταξιδιώτες και θα αποτελέσουν τον πυρήνα στη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επιβατών στον κλάδο.

ΝΑΥΣ: Οι εταιρείες κρουαζιέρας έχουν προβεί σε σημαντικές επενδύσεις προκειμένου να ανανεώσουν τον στόλο τους και να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες στους πελάτες τους. Πόσο κατάλληλες είναι οι υποδομές στα ελληνικά λιμάνια προκειμένου να δεχτούν πλοία μεγάλου μεγέθους;

Γ. Κ. : Στα ελληνικά λιμάνια για το 2019 πραγματοποιήθηκαν περίπου 4.000 προσεγγίσεις κρουαζιεροπλοίων και τα επισκέφτηκαν περίπου 5.5 εκατομμύρια επιβάτες από όλο τον κόσμο. Το δε λιμάνι του Πειραιά αποτελεί τη κεντρική βάση για όλες τις εταιρείες κρουαζιέρας παρέχοντας όλες τις απαραίτητες υποδομές για τη φιλοξενία μεγάλων πλοίων καθώς και για τις λειτουργικές τους ανάγκες.
Από την άλλη βλέπουμε ότι υπάρχει τάση και για χρησιμοποίηση άλλων λιμανιών για επιβίβαση όπως είναι το Λαύριο, το Ηράκλειο και η Κέρκυρα. Θεωρούμε ότι η αυξημένη ζήτηση θα οδηγήσει σε περαιτέρω εκσυγχρονισμό και βελτίωση των υποδομών και θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα στην αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών και ως εκ τούτου στην μελλοντική ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού.

ΝΑΥΣ: Εκτός από την πανδημία, η κρουαζιέρα έχει να αντιμετωπίσει και αρκετά άλλα θέματα όπως η συμμόρφωση ως προς τις εκπομπές ρύπων και την πλήρη απαλλαγή από τον άνθρακα ή η ανανέωση του στόλου. Η ανάγκη για χρηματοδότηση είναι ίσως πιο αναγκαία από ποτέ. Ποια είναι αυτή την στιγμή η εικόνα της χρηματοδοτικής ικανότητας των εταιριών κρουαζιέρας μετά από έναν χρόνο απραξίας;

Γ. Κ. : Πραγματικά η βιομηχανία της κρουαζιέρας έχει να αντιμετωπίσει διαφορά θέματα όπως η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις για τις εκπομπές αέριων ρύπων καθώς και μια πληθώρα άλλων απαιτήσεων που επιβάλουν την ανανέωση των πλοίων. Όμως όλα αυτά ήταν γνωστά είχαν ληφθεί υπόψιν στους σχεδιασμούς κάθε εταιρείας.
Κάνεις όμως δεν είχε προβλέψει τις συνέπειες μια πανδημίας. Οι οικονομικές συνέπειες της οποίας στον κλάδο της κρουαζιέρας είναι τεράστιες και φτάνουν τα 77 δις ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπολογίζεται ότι 30 επιβάτες κρουαζιέρας αντιστοιχούν σε μία θέση εργασίας στον κλάδο και αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι έχουν χαθεί 558,000 θέσεις εργασίας και 23 δις σε μισθούς. Από ένα επιτυχημένο 2019 με 30 εκ επιβάτες παγκοσμίως, φτάσαμε στο απόλυτο μηδέν το 2020 – αφού μόνο κάποιες εταιρείες κρουαζιέρας κατάφεραν να λειτουργήσουν και διακινήθηκαν περίπου 300.000 επιβάτες.
Η ολική απώλεια πόρων ή εσόδων λόγω καθολικής και παρατεταμένης διακοπής των κρουαζιέρων δεν μπορούσε παρά να σημάνει την ανάγκη διαχείριση μίας οικονομικής κρίσης.
Η ανάγκη αναζήτησης χρηματοδότησης σε πολλές περιπτώσεις ήταν μονόδρομος προκειμένου για την επιβίωσή τους αλλά και τη διατήρηση των ανθρώπων που τις στηρίζουν
Όπως αποδείχτηκε οι περισσότερες εταιρείες κρουαζιέρας κατάφεραν να αντλήσουν χρηματοδότηση έστω και σε αρκετές περιπτώσεις με μη ευνοϊκούς όρους γεγονός που δείχνει την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών οργανισμών στον κλάδο της κρουαζιέρας ακόμη και σε αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία.
Οι εταιρείες στην συνέχεια επικεντρώθηκαν ή εστίασαν στο μέλλον και στις θετικές προοπτικές μετά το πέρας της πανδημίας για αυτό και στη διάρκεια της πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις σε διεθνές επίπεδο με αποσύρσεις, αλλαγή ιδιοκτησίας και καθελκύσεις νέων κρουαζιερόπλοιων.
Τώρα όμως είναι απαραίτητη η πιστή τήρηση του χρονοδιαγράμματος για το άνοιγμα του κλάδου του τουρισμού ώστε τα επιχειρηματικά πλάνα για τη σταδιακή ανάκαμψη να ξεκινήσουν να υλοποιούνται και από το 2022 και 2023 να είμαστε σε θέση να συζητάμε για ανάπτυξη.

ΝΑΥΣ: Με την εμπειρία που διαθέτετε όλα αυτά τα χρόνια στον κλάδο της κρουαζιέρας, θεωρείτε ότι η χρονιά που έρχεται θα είναι μία καλή χρονιά για την κρουαζιέρα; Ή ακόμα η κρουαζιέρα βαδίζει σε αχαρτογράφητα νερά;

Γ. Κ. : Ο κλάδος του τουρισμού υπέστη σοβαρό πλήγμα και σε παγκόσμιο επίπεδο όλοι βρεθήκαμε σε αχαρτογράφητα νερά. Η κρουαζιέρα ειδικότερα, κατάφερε να ανταποκριθεί έγκαιρα και με επιτυχία στις προκλήσεις θέτοντας για άλλη μία φορά πρώτη της προτεραιότητα την ασφάλεια των επισκεπτών και των ανθρώπων της. Πάρθηκαν έγκαιρα μέτρα πρόληψης, συνεργαστήκαμε διεθνώς προσβλέποντας στην καλύτερη διαχείριση αυτής της περιόδου, έγιναν επανασχεδιασμοί και οι προετοιμασίες για ένα σταθεροποιητικό 2021, βελτιωμένο 2022 και ακόμη καλύτερο 2023.
Απαιτείται αρκετός χρόνος για να επιτευχθεί η ομαλή επαναφορά στα προηγούμενα επίπεδα επιτυχημένης πορείας όμως το μέλλον της κρουαζιέρας διαφαίνεται θετικό σε βάθος χρόνου.
Η τάση του ταξιδιωτικού κοινού που επιλέγει την κρουαζιέρα ως μορφή αναψυχής και διακοπών ήδη σημείωνε σταθερή αύξηση και ο περιορισμός αυτής της περιόδου μόνο σε μεγαλύτερη διάθεση για ταξίδια έχει οδηγήσει αφού σύμφωνα με έρευνες δείχνουν ότι το 74% των φίλων της κρουαζιέρας ανυπομονούν να ταξιδέψουν ξανά με κρουαζιερόπλοιο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χρονιά που διανύσαμε, οι αντιξοότητες που συναντήσαμε αποτέλεσαν τόσο για την κρουαζιέρα όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο έναυσμα για την περαιτέρω βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών. Βγαίνουμε και από αυτή τη δοκιμασία όλοι πιο δυνατοί. Ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.