Παύλος Ξηραδάκης: Ανάγκη για ένα νέο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο αντίστοιχο της ναυτιλίας μας

Ακολουθεί η συνέντευξη με τον Παύλο Ξηραδάκη, Πρόεδρο του ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης πλοιοκτητών ρυμουλκών, ναυαγοσωστικών, αντιρρυπαντικών & πλοίων υποστήριξης υπεράκτιων εγκαταστάσεων

Η Ελληνική Ένωση Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Ναυαγοσωστικών και Αντιρρυπαντικών Πλοίων δημιουργήθηκε το έτος 1980 με έδρα τον Πειραιά. Από τη σύστασή της, αναπτύχθηκε με σταθερά βήματα και αναγνωρίσθηκε ως ο πλέον αξιόπιστος εκπρόσωπος των πλοιοκτητών ρυμουλκών και ναυαγοσωστικών πλοίων στην Ελλάδα.

Σκοπός της είναι η διαφύλαξη, προώθηση, προστασία και ανάπτυξη των πάσης φύσεως συμφερόντων των μελών της και εν γένει των πλοιοκτητών των ελληνικών ρυμουλκών και ναυαγοσωστικών πλοίων, καθώς και των πλοίων γενικής υποστήριξης (εφοδιαστικά, αντιρρυπαντικά, πλοία πετρελαϊκών εξορύξεων, καλωδιακά πλοία και κάθε άλλο πλοίο που παρέχει ειδική συνδρομή σε εργασίες ρυμούλκησης, επιθαλάσσιας αρωγής, ναυαγιαίρεσης και αντιρρύπανσης, καθώς και στις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ακολουθεί η ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον πρόεδρο της Ένωσης κ. Παύλο Ξηραδάκη.

ΝΑΥΣ: Κύριε Πρόεδρε πρόσφατα αναφερθήκατε σε «θαλάσσιους Γίγαντες» οι οποίοι προσομοιάζουν σε «πλωτούς ουρανοξύστες», αναφερόμενος στο περιστατικό του Ever Given και τις σύγχρονες προκλήσεις που προκύπτουν στο θαλάσσιο δίκτυο μεταφορών. Πόσο θα πρέπει να μας ανησυχήσει αυτό το πρόσφατο περιστατικό στη διώρυγα του Σουέζ;

Π. Ξ.: Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο εγκλωβισμός του πλοίου Ever Given στη Διώρυγα του Σουέζ πρέπει να λειτουργήσει ως χρήσιμο μάθημα. Το συγκεκριμένο περιστατικό αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία κλήση αφύπνισης για όλους, καθώς οι συνέπειες και τα προβλήματα που ελλοχεύουν σε παρόμοια περιστατικά είναι και μεγάλα και σημαντικά.
Η αλήθεια βεβαίως είναι πως προειδοποιητικές «κλήσεις» με ανάλογα περιστατικά έχουν υπάρξει και στο παρελθόν με αντίστοιχα σε μέγεθος πλοία εμπορευματοκιβωτίων. Επιπλέον αξίζει να σημειώσουμε τα πολύ σοβαρά περιστατικά πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια στα πλοία εμπορευματοκιβωτίων, λόγο του αριθμού αλλά και των διαφορετικών τύπου φορτίων που μεταφέρονται σε αυτά. Η ανάπτυξη αυτών των θαλάσσιων γιγάντων είναι ραγδαία και πρωτοφανής, όχι μόνο για τη μεταφορά των εμπορευμάτων-κοντέινερς αλλά και για την τουριστική κίνηση. Τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια που καταφθάνουν στα μεγάλα λιμάνια και τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς είναι υπερμεγέθη, θυμίζουν πλωτές πόλεις, πολλαπλασιάζοντας τις απαιτήσεις για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα. Μέσα σε μία δεκαετία περάσαμε σε πλοία με μήκος 400 μέτρα και ύψος 60 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, διαστάσεις όσο τέσσερα γήπεδα ποδοσφαίρου. Ο πήχης ανεβαίνει συνεχώς.
Ταυτόχρονα όμως η ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών υποδοχής, φιλοξενίας και διαχείρισης της κυκλοφορίας τους δεν ακολουθεί την εξέλιξη αυτών των πλοίων και τις σύγχρονες προδιαγραφές. Το παράδειγμα του Ever Given ανέδειξε για μία ακόμη φορά την επιτακτική ανάγκη αναβάθμισης των λιμανιών, δημιουργίας νέων σύγχρονων και ασφαλών υποδομών υποδοχής, υλοποίησης των αναγκαίων τεχνικών έργων αλλά και σύγχρονων διαδικασιών και θαλάσσιων υπηρεσιών, που παρέχουν ασφάλεια για τις ανθρώπινες ζωές, τα πλοία, τα λιμάνια αλλά και για το θαλάσσιο περιβάλλον.

ΝΑΥΣ: Η χώρα μας, τόσο ως εμπορευματικό κέντρο όσο και ως τουριστικός προορισμός, παρουσιάζει αυξημένη θαλάσσια κίνηση. Πού βρισκόμαστε στο πεδίο διαχείρισης αυτής; Τι πρέπει να γίνει;

Π. Ξ.: Ιδιαίτερα για την πατρίδα μας πρόκειται για μία τεράστια επείγουσα πρόκληση, η οποία δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Η γεωπολιτική θέση αλλά και οι δύο βασικές συνιστώσες της εθνικής οικονομίας– ναυτιλία και τουρισμός – αποτελούν κύριους λόγους εθνικής σημασίας για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών στις Ελληνικές θάλασσες.
Αρκεί να αναλογιστούμε πως από τις Ελληνικές θάλασσες διέρχονται κάθε χρόνο χιλιάδες πλοία των διαστάσεων που προαναφέραμε, ακόμα και μεγαλύτερων – δεξαμενόπλοια και υπερ-κρουαζιερόπλοια –, και τα Ελληνικά λιμάνια τα υποδέχονται και τα φιλοξενούν όλο το χρόνο. Με δεδομένη αυτήν την αυξημένη κίνηση των μεγαλύτερων πλοίων η συνδρομή των ρυμουλκών στον απόπλου και κατάπλου των θαλάσσιων αυτών γιγάντων είναι κομβικής σημασίας και τα Ελληνικά ρυμουλκά και ναυαγοσωστικά με αυταπάρνηση και σε αντίξοες συνθήκες φέρουν εις πέρας καθημερινά αυτό το έργο. Είναι όμως πλέον καιρός να αποκτήσουμε και στη χώρα μας ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο και στόλο τέτοιων πλοίων. Αρκεί να σημειώσουμε πως ο μέσος όρος ηλικίας αυτών των σκαφών στην χώρα μας είναι διπλάσιος αυτού της ΕΕ και ο εξοπλισμός δεν έχει ανανεωθεί στον βαθμό που απαιτείται.
Στο πλαίσιο αυτό βρισκόμαστε σε συνεχή και συστηματική συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής πολιτικής για την έκδοση των νέων σύγχρονων προδιαγραφών για τα ρυμουλκά πλοία. Από την πλευρά μας έχουμε καταθέσει εμπεριστατωμένο σχέδιο και συγκεκριμένες προτάσεις για τις προδιαγραφές, βάσει διεθνών δεδομένων και μελετών. Ειδικά όσον αφορά στις προδιαγραφές των ρυμουλκών έχουμε προχωρήσει ήδη σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο σε ειδική μελέτη, την οποία και έχουμε καταθέσει στο Υπουργείο, ώστε να συνδράμουμε σε αυτήν την προσπάθεια.
Προδιαγραφές που θα ενισχύσουν άμεσα την ασφάλεια λιμένων και θαλασσών, οι οποίες ενόψει και της επερχόμενης τουριστικής περιόδου, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να προχωρήσουν άμεσα, γιατί:
Πρώτον είναι θέμα ασφάλειας. Ασφάλειας των λιμανιών μας για τη θωράκιση της απρόσκοπτης εμπορευματικής και τουριστικής λειτουργίας τους αλλά και για την ασφάλεια των Ελληνικών θαλασσών και την αποφυγή ατυχημάτων τα οποία θα βλάψουν το ναυτικό και τουριστικό προφίλ της χώρας.
Δεύτερον είναι θέμα ανταγωνιστικότητας. Η εξασφάλιση σύγχρονων θαλάσσιων υπηρεσιών αναβαθμίζει τη διεθνή εικόνα της χώρας και ως τουριστικό προορισμό και ως εμπορευματικό κόμβο. Με άλλα λόγια τα λιμάνια και οι θάλασσες μας γίνονται πολύ πιο ασφαλή και ελκυστικά σε διεθνές επίπεδο. Ήδη η γειτονική μας χώρα, Τουρκία, έχει ανανεώσει με σύγχρονα ρυμουλκά και ναυαγοσωστικά σκάφη το στόλο της προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις συμπεριλαμβανομένων και των διεκδικήσεών της στην έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο.
Επιτρέψτε μου να σημειώσω και μια ακόμα παράμετρο. Σκεφτείτε στην περίπτωση ενός παρόμοιου περιστατικού με αυτό του Σουέζ στο λιμάνι του Πειραιά ή στο δίαυλο του ναυστάθμου της Σαλαμίνας, τα πιθανά προβλήματα για την κίνηση των πλοίων προς και από την περιοχή.
Η αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών ως αποτέλεσμα της προσαρμογής του εξοπλισμού στην εξελιγμένη και καθαρή (πράσινη) τεχνολογία θα συμβάλει ουσιαστικά στη διεξαγωγή ασφαλέστερων, ταχύτερων και περισσότερων εργασιών από ρυμουλκά και ναυαγοσωστικά και τα πληρώματά τους. Η αλήθεια είναι πως έχουμε μία ευκαιρία, να αυξήσουμε το επίπεδο ασφάλειας των Ελληνικών θαλασσών και λιμανιών σημαντικά, νομοθετώντας άμεσα τις αναγκαίες προδιαγραφές. Τώρα είναι η ευκαιρία και η στιγμή. Η Ένωση και οι επιχειρηματίες του κλάδου είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν.

ΝΑΥΣ: Το αναφέρατε νωρίτερα αλλά ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, πόσο σημαντική είναι και η παράμετρος της προστασίας από περιστατικά περιβαλλοντικής ρύπανσης;

Π. Ξ.: Έχετε δίκιο είναι κρίσιμη, ζωτικής σημασίας θα έλεγα, τόσο με περιβαλλοντικά όσο και με οικονομικά κριτήρια. Η διέλευση των ολοένα και μεγαλύτερων πλοίων με αυξημένη συχνότητα ενισχύει τον κίνδυνο θαλασσίων ατυχημάτων. Πόσο δε μάλλον όταν τέτοια ατυχήματα μπορούν να έχουν τραγικές οικολογικές και οικονομικές συνέπειες σε σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς σε μία ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, όπως είναι αυτή του Αιγαίου ή του Ιονίου.
Σε μεγάλα ατυχήματα όπως αυτό του “Prestige” στην Ισπανία το 2002, όπου το πλοίο κόπηκε στη μέση και βυθίστηκε ανοιχτά των βορειοδυτικών ακτών της Ισπανίας αλλά και πιο πρόσφατα του “Wakashio” το 2020 στον Άγιο Μαυρίκιο, όπου πάλι κόπηκε στα δύο με αποτέλεσμα 1000 τόνοι βαρύ πετρέλαιο μαζούτ να διαρρεύσουν στη θάλασσα, οι οικολογικές και οικονομικές συνέπειες είναι ανυπολόγιστες. Φανταστείτε ένα τέτοιο ατύχημα στο κέντρο του Αιγαίου και 1000 τόνους μαζούτ να κατευθύνονται στις ακτές των ελληνικών νησιών.
Αλλά, ας μην πάμε μακριά, αρκεί να σημειώσουμε πως την εικοσαετία 2000-2020 σημειώθηκαν συνολικά 243 προσαράξεις στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος. Θαλάσσια ατυχήματα που οδήγησαν σε ναυάγια, περισσότερο ή λιγότερο γνωστά, όπως του Sea
Diamond στη Σαντορίνη, του Express Samina έξω από την Πάρο, του Cabrera Βόρεια της Άνδρου, του Αγία Ζώνη στον Σαρωνικό, κ.α. είχαν τραγικές συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές, στη ρύπανση της θαλάσσιας και παράκτιας περιοχής αλλά και τεράστιο οικονομικό κόστος – και όσον αφορά στο ύψος των αποζημιώσεων και όσον αφορά στις τοπικές τουριστικές και αλιευτικές δραστηριότητες. Σήμερα πολλά από αυτά τα ναυάγια παραμένουν στο βυθό των Ελληνικών θαλασσών, εξακολουθώντας να αποτελούν εστίες περιβαλλοντικής και οικονομικής απειλής.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο αναδεικνύεται η επιτακτική ανάγκη θεσμοθέτησης των τεχνικών προδιαγραφών για την επένδυση σε σύγχρονα ναυαγοσωστικά και ρυμουλκά τα οποία θα μπορούν να καλύψουν τις σύγχρονες ανάγκες των χωρικών υδάτων της χώρας, κάλυψη της ΑΟΖ και διενέργεια SAR. Μέσα σε ένα τέτοιο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο βελτιώνει τις συνθήκες επένδυσης και προάγει τον υγιή ανταγωνισμό, η αξιοποίηση στις Ελληνικές θάλασσες προηγμένων ρυμουλκών και ναυαγοσωστικών με δυνατότητες ανάπτυξης υψηλής ταχύτητας, μεγάλης ελκτικής δύναμης, με σύγχρονα συστήματα πυρόσβεσης, αντιρρυπαντικό και ναυαγοσωστικό εξοπλισμό (φορητές αντλίες, καταδυτικό εξοπλισμό κ.α.), δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών, κ.α. ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις των προαναφερθέντων ατυχημάτων για όλους, ενώ πολλά από τα περιστατικά θα μπορούσαν ακόμα και να έχουν αποφευχθεί.

ΝΑΥΣ: Στο περιστατικό του Σουέζ σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής πολιτικής προσφερθήκατε να συνδράμετε. Διαθέτουμε την εμπειρία για τέτοιου είδους περιστατικά;

Π. Ξ.: Είμαστε ένα κατεξοχήν ναυτικό έθνος με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο και τεράστια πείρα και τεχνογνωσία και στη ρυμούλκηση και ναυαγιαίρεση, υπό τις πλέον δύσκολες και αντίξοες συνθήκες. Οι Ελληνικές ναυαγοσωστικές εταιρίες διαθέτουν πλούσια εμπειρία μέσα από τη συμμετοχή τους σε ιδιαίτερα δύσκολα διεθνή συμβάντα. Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι ένα νέο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για υψηλού επιπέδου θαλάσσιες υπηρεσίες αντίστοιχες του επιπέδου της κορυφαίας παγκοσμίως Ναυτιλίας που διαθέτουμε, το οποίο θα αναβαθμίσει και θα αξιοποιήσει ακόμα περισσότερο την εκτενή τεχνογνωσία που διαθέτουμε και θα δημιουργήσει υγιείς συνθήκες ανταγωνισμού.