«Fit for 55»: Το σχέδιο της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα η ΕΕ έθεσε στον εαυτό της τον δεσμευτικό στόχο να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Αυτό απαιτεί να μειωθούν σε σημαντικό βαθμό, κατά τις επόμενες δεκαετίες, τα σημερινά επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως ενδιάμεσο βήμα προς την κλιματική ουδετερότητα, η ΕΕ αύξησε τη φιλοδοξία της για το κλίμα με ορίζοντα το 2030, δεσμευόμενη να μειώσει τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.
Η ΕΕ επεξεργάζεται την αναθεώρηση της νομοθεσίας της όσον αφορά το κλίμα, την ενέργεια και τις μεταφορές με την αποκαλούμενη δέσμη «Fit for 55», ώστε να ευθυγραμμίσει το ισχύον δίκαιο με τις φιλοδοξίες για το 2030 και το 2050. Στη δέσμη περιλαμβάνεται επίσης μια σειρά νέων προτάσεων.
Οι υπουργοί της ΕΕ αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την προτεινόμενη δέσμη κατά τη διάρκεια άτυπης συνόδου που πραγματοποιήθηκε στη Σλοβενία τον Ιούλιο του 2021.

Τι είναι η δέσμη «Fit for 55»
Η δέσμη «Προσαρμογή στον στόχο του 55 %» («Fit for 55») είναι μια σειρά προτάσεων για την αναθεώρηση και την επικαιροποίηση της ενωσιακής νομοθεσίας και για την υλοποίηση νέων πρωτοβουλιών, με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές της ΕΕ συνάδουν με τους κλιματικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η δέσμη προτάσεων αποσκοπεί στον καθορισμό ενός συνεκτικού και ισορροπημένου πλαισίου για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ, το οποίο να χαρακτηρίζεται από ισοτιμία και κοινωνική δικαιοσύνη, να διατηρεί και να ενισχύει την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ, εξασφαλίζοντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού απέναντι στους οικονομικούς φορείς τρίτων χωρών, και να υποστηρίζει τη θέση της ΕΕ ως ηγετικής δύναμης στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής παγκοσμίως.
Η Επιτροπή παρουσίασε τη δέσμη στις 14 Ιουλίου 2021.

Τι περιέχει η δέσμη;
Η δέσμη «Fit for 55» περιλαμβάνει τις ακόλουθες νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες πολιτικής:
• αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ), συμπεριλαμβανομένης της επέκτασής του στη ναυτιλία, αναθεώρηση των κανόνων για τις εκπομπές από τις αερομεταφορές και θέσπιση χωριστού συστήματος εμπορίας εκπομπών για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια
• αναθεώρηση του κανονισμού για τον επιμερισμό των προσπαθειών όσον αφορά τους στόχους μείωσης των κρατών μελών σε τομείς εκτός του ΣΕΔΕ της ΕΕ
• αναθεώρηση του κανονισμού για τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοκομίας (LULUCF)
• αναθεώρηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
• αναδιατύπωση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση
• αναθεώρηση της οδηγίας για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων
• τροποποίηση του κανονισμού για τον καθορισμό προτύπων εκπομπής CO2 για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά
• αναδιατύπωση της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας
• μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα
• την πρωτοβουλία ReFuelEU Aviation για βιώσιμα καύσιμα για τις αερομεταφορές
• την πρωτοβουλία FuelEU Maritime για έναν πράσινο ευρωπαϊκό θαλάσσιο χώρο
• Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα
Παράλληλα με τη δέσμη παρουσιάστηκε και η δασική στρατηγική της ΕΕ με ορίζοντα το 2030.

Ο ρόλος του Συμβουλίου
Το Συμβούλιο θα συζητήσει τη δέσμη «Fit for 55» ώστε να διαμορφώσει κοινή θέση σχετικά με τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες που περιέχει. Οι προτάσεις πρώτα παρουσιάζονται και συζητούνται σε τεχνικό επίπεδο, στις Ομάδες του Συμβουλίου που είναι αρμόδιες για τον σχετικό τομέα πολιτικής, προτού φτάσουν στα χέρια των πρέσβεων των κρατών μελών στην ΕΕ στο πλαίσιο της ΕΜΑ.
Στη συνέχεια, οι υπουργοί της ΕΕ, σε διάφορες συνθέσεις του Συμβουλίου, ανταλλάσσουν απόψεις για κάθε πρόταση και – επιδιώκουν την επίτευξη συμφωνίας για κοινή θέση. Αυτή αποτελεί τη βάση επί της οποίας, στη συνέχεια, η Προεδρία του Συμβουλίου διαπραγματεύεται με το Κοινοβούλιο για την επίτευξη κοινής συμφωνίας ενόψει της τελικής έγκρισης κάθε νομοθετικής πράξης.